تنبلی تخمدان و نازایی با یکدیگر در ارتباط هستند. تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک اختلالی است که به عدم تعادل هورمونی مربوط می‌شود. این عدم تعادل ممکن است به این معنی باشد که تخمدان‌ها همیشه تخمک را آزاد نمی‌کنند و این موضوع می‌تواند منجر به مشکلات باردار شدن شود.
آیا تنبلی تخمدان باعث ناباروری می شود؟
علائم تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک از جمله پریودهای نامنظم یا پریود نشدن، به این معنی است که در صورت ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، شانس بارداری طبیعی کم است و باید به دنبال حمایت پزشکی باشید.
دفتر سلامت زنان ایالات متحده (OWH) تنبلی تخمدان را به عنوان “علت شایع و قابل درمان ناباروری” توصیف کرده است و خاطرنشان می‌کند که تنبلی تخمدان تا 10 درصد زنان در رده سنی 15 تا 44 ساله را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
لازم به یادآوری است که وجود تنبلی تخمدان همیشه خبر بدی نیست. بسیاری از زنان جوان ممکن است عوارض جانبی شدید ناشی از این سندرم را داشته باشند و در سنین بالاتر این مشکل خود به خود برطرف شود و باردار شوند.
دلیل این موضوع هم این است که با افزایش سن، تعداد فولیکول‌ها کاهش می‌یابد و عدم تعادل هورمونی خود به خود اصلاح می‌شود.
نتیجه این است که زنانی که در سنین نوجوانی و بیست سالگی خود از سندرم تخمدان پلی کیستیک رنج می‌برند، گاهی ممکن است در 30 سالگی تخمک‌های بیشتری بدون این سندرم داشته باشند و در نتیجه شانس بیشتری برای بارداری کسب کنند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه باعث ناباروری می شود؟
در هر ماه در زنان در سنین باروری، کیست‌های ریز پر از مایع به نام فولیکول‌ها روی سطح تخمدان ایجاد می‌شود. هورمون جنسی زنانه نظیر استروژن کاری می‌کند که یکی از این فولیکول‌ها یک تخمک بالغ تولید کند. سپس تخمدان این تخمک را آزاد می‌کند و از فولیکول خارج می‌شود.
در زنانی که تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) دارند، عدم تعادل در هورمون‌های جنسی زنانه وجود دارد. وجود عدم تعادل هورمونی می‌تواند از عمل رشد و آزادسازی تخمک‌های بالغ جلوگیری کند. بدون تخمک بالغ، فرآیند تخمک گذاری و بارداری امکان پذیر نیست.
تشخیص ناباروری در تخمدان پلی کیستیک
اگر برای بررسی دلیل ناباروری خود به بهترین متخصص زنان در غرب تهران مراجعه کنید، طبیعتا برای بررسی علت تحت یک سری آزمایشات قرار خواهید گرفت.
برای تشخیص ناباروری به واسطه تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک توسط پزشک، باید حداقل دو مورد از معیارهای زیر را داشته باشید:
- تخمک گذاری نامنظم، که معمولاً با چرخه قاعدگی نامنظم یا فقدان سیکل مشخص می‌شود.
- وجود علائم نشان‌دهنده افزایش سطح آندروژن یا نتایج تست آزمایش خون که تأیید می‌کند سطح آن افزایش یافته است.
- وجود داشتن کیست‌های کوچک متعدد روی تخمدان‌ها که با سونوگرافی مشخص می‌شوند.
درمان نازایی در تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) قابل درمان نیست، اما علائم را می‌توان مدیریت کرد. گزینه‌های درمانی می‌توانند متفاوت باشند، زیرا فرد مبتلا به PCOS ممکن است طیف وسیعی از علائم یا فقط یک علامت را تجربه کند.
در روند درمان نازایی پزشک معالج نقش بسیار مهمی در موفقیت آمیز بودن درمان‌ها دارد و پیشنهاد می‌کنیم برای حصول بهترین نتایج در کوتاه ترین زمان ممکن و از دست ندادن فرصت بارداری موفقیت آمیز، به بهترین متخصص زنان در صادقیه مراجعه کنید.
در ادامه روش‌‌های اصلی درمان با جزئیات بیشتری مورد بحث قرار گرفته‌اند.
- تغییر سبک زندگی
در زنان دارای اضافه وزن، علائم و خطر کلی ابتلا به مشکلات سلامتی درازمدت ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک را می‌توان با کاهش وزن اضافی تا حد زیادی بهبود بخشید. کاهش وزن تنها 5 درصد می‌تواند منجر به بهبود قابل توجهی در مشکل تنبلی تخمدان شود.
- داروها
تعدادی از داروها برای درمان علائم مختلف مرتبط با PCOS در دسترس هستند.
دارویی به نام کلومیفن ممکن است اولین درمانی باشد که برای زنان مبتلا به تنبلی تخمدان که در تلاش برای باردار شدن هستند، توصیه شود. کلومیفن آزادسازی ماهانه تخمک را تحریک می‌کند.
اگر کلومیفن در تحریک تخمک گذاری ناموفق باشد، ممکن است داروی دیگری به نام متفورمین توصیه شود. متفورمین اغلب برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می‌شود، اما همچنین می‌تواند سطح انسولین و قند خون را در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک کاهش دهد.
متفورمین علاوه بر تحریک تخمک گذاری، تشویق به پریودهای منظم ماهانه و کاهش خطر سقط جنین، می‌تواند مزایای سلامتی بلند مدت دیگری مانند کاهش سطح کلسترول بالا و کاهش خطر بیماری قلبی داشته باشد. عوارض جانبی احتمالی متفورمین عبارتند از تهوع، استفراغ، درد معده، اسهال و از دست دادن اشتها.
گاهی اوقات به جای کلومیفن از لتروزول برای تحریک تخمک گذاری و کمک به باروری در موارد تنبلی تخمدان استفاده می‌شود. البته از این دارو می‌توان برای درمان سرطان سینه نیز استفاده کرد.
اگر با وجود مصرف داروهای گفته شده موفق به باردار شدن نشدید، ممکن است نوع دیگری از دارو به نام گنادوتروپین برای شما تجویز شود. گنادوتروپین به صورت تزریقی تجویز می‌شود. احتمال زیادی دارد که گنادوتروپین تخمدان‌ها را بیش از حد تحریک کرده و منجر به حاملگی چند قلویی شود.
- درمان IVF
اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید و داروها به شما در باردار شدن کمک نمی کنند، ممکن است درمان لقاح خارج رحم (IVF) به شما پیشنهاد شود. برای این کار بهتر است از بهترین متخصص زنان در تهران کمک بگیرید.
موفقیت آمیز بودن این درمان بستگی به مهارت پزشک دارد. این درمان شامل جمع آوری تخمک‌ها از تخمدان‌ها و لقاح خارج از رحم است. بعد از لقاح خارجی تخمک‌های بارور شده به رحم بازگردانده می‌شوند.
- عمل جراحی
یک روش جراحی جزئی به نام لاپاراسکوپی تخمدان (LOD) ممکن است یک گزینه درمانی برای مشکلات باروری مرتبط با تنبلی تخمدان باشد که به دارو پاسخ نمی‌دهند.
تحت بیهوشی عمومی، پزشک یک برش کوچک در قسمت تحتانی شکم شما ایجاد می‌کند و یک میکروسکوپ بلند و نازک به نام لاپاراسکوپ را از داخل شکم شما عبور می‌دهد.
سپس تخمدان‌ها با استفاده از گرما یا لیزر برای از بین بردن بافت تولیدکننده آندروژن (هورمون‌های مردانه) تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
مشخص شده است که LOD باعث کاهش سطح تستوسترون و هورمون لوتئینه کننده (LH) و افزایش سطح هورمون محرک فولیکول (FSH) می‌شود.این امر، عدم تعادل هورمونی شما را اصلاح کرده و می‌تواند عملکرد طبیعی تخمدان‌های شما را بازگرداند.