کیست تخمدان

کیست تخمدان یکی از مشکلات شایع در میان خانم ها است که به صورت کیسه‌های پر از مایع در داخل یا روی سطح تخمدان‌ها تشکیل می‌شود. این کیست‌ها اغلب بی‌خطر هستند و بدون نیاز به درمان خاصی خودبه‌خود از بین بروند. اما در مواردی، کیست‌های تخمدانی می‌توانند باعث درد، اختلال در چرخه قاعدگی یا مشکلات جدی‌تری مانند پیچ‌خوردگی تخمدان شوند. از همین رو تشخیص به‌موقع و پیگیری وضعیت کیست تخمدان، اهمیت بسیاری در حفظ سلامت باروری و عمومی زنان دارد.

علت اصلی تشکیل کیست تخمدان

در داخل و یا سطح تخمدان اگر توده های کیسه شکلی که در داخل انها مایع انباشته شده است، با سونوگرافی دیده خواهند شد و اگر اندازه یک فولیکول در درون تخمدان از دو سانتی متر بیشتر باشد متخصصان به آن کیست تخمدان می گویند. بسیاری از این کیست ها هیچ لطمه ایی را به وارد نمی کنند و خوش خیم شناخته می شوند که با مصرف دارو از بین می روند و یا گاهی اوقات پس از سونوگرافی های چند باره خود به خود از بین می روند.

یکی از علت‌های اصلی تشکیل کیست عدم تخمک گذاری در زمانی که شما باید توانایی تخمک گذاری ماهانه را داشته باشید است. یعنی پس از آغاز دوره ی قاعدگی فولیکولی که به وجود آورنده ی تخمک است که به طور طبیعی دچار پارگی می شود و در نهایت تخمک ازاد می شود اما این فرآیند در برخی زنان با مشکل مواجه می شود و تخمک آزاد نشده و آب در داخل فولیکول انباشته شده و به کیست تبدیل می شود.

این اختلال در تخمدان و یا به علل غیر تخمدانی ایجاد شده باشد از دیر مواردی که سبب این اختلالات هستند افزایش هورمون پرولاکتین و دیگر به هم ریختگی های هورمونی است و همچنین پزشکان آزمایش های مختلف برای تشخیص پرکاری یا کم کاری تیروئید را نیز بررسی می‌کنند تا بتوانند در تجویز داروها بیشترین دقت را داشته باشند. از دیگر دلایلی که منجر به تشکیل کیست تخمدان می شود عبارتند از:

• زمانی که بافت طبیعی رحم(آندومتر) در جایی غیر از رحم برای مثال بر روی رحم، لوله های فالوپ، تخمدان ها، واژن و رکتوم رشد کند آندومتریوز رخ می دهد که در برخی موارد آندومتریوز باعث تشکیل کیست تخمدان می شود.
• سندروم تخمدان پلی کیستیک (pco) که در این عارضه کیست های کوچکی بر روی تخمدان تشکیل می شود.
• عفونت لگنی
• فیبروم
• بارداری

کیست تخمدان چند نوع است؟

در ادامه به بررسی انواع کیست تخمدان می پردازیم:

✳️ کیست فولیکولی

هر تخمک در دوران تکامل خود در داخل فولیکول قرار می گیرد و در اواسط دوران پریودی این فولیکول پاره شده و تخمک به رحم منتقل می شود وآن را برای تولید مثل و باروری آماده می کند. در صورتی که این فولیکول پاره نشود، تخمک به رشد خود ادامه داده وتبدیل به کیست می شود.

✳️ کیست جسم زرد

همان طورکه گفته شد وقتی تخمک از فولیکول آزاد می شود به سمت رحم رفته و استروژن و پروژسترون تولید می کند که به این فولیکول جسم زرد می گویند. جسم زرد در واقع درآماده کردن آندومتر برای لانه گزینی نقش مهمی دارد. در صورتی مایع درون فولیکول انباشته شود جسم زرد به کیست تبدیل می گردد.

✳️ کیست آدنوما

این نوع کیست ها بر روی سطح تخمدان ها تشکیل شده و حاوی یک ماده و یا مایع مخاطی هستند.

✳️ کیست درموئید

به کیست هایی گفته می شود که حاوی بافت مانند مو،پوست، استخوان و… هستند و از سلول های بنیادی و جنینی به وجود می آیند. این کیست ها در موارد نادر سرطانی می شوند اما در صورت بزرگ شدن می توانند باعث جابه جایی تخمدان و ایجاد مشکل در جریان خون شوند

✳️ کیست آندومتریوز

اگر سلول های دیواره رحم در جایی خارج از رحم رشد کنند به آن آندومتریوز می گویند که در مواردی به سطح تخمدان چسبیده، رشد کرده و تبدیل به کیست می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان آندومتریوز این مقاله از سایت را مطالعه کنید.

علائم کیست های تخمدانی

شاید این اختلال به هیچ عنوان  در مراحل اولیه علائم نداشته باشند و خانم ها تا زمانی که اقدام به بارداری می کنند متوجه وجود این کیست ها هم نشوند. از جمله مهم ترین علائم عبارتند از:

• ایجاد اختلال در قاعدگی
• حالت تهوع و استفراغ
• به وجود آمدن تغییرات در نبض
• احساس درد در برقراری رابطه جنسی
• دردهای شکمی
• دردهای ناگهانی به علت ایجاد پارگی کیست های تخمدانی و یا پیچ خوردن توده ها
• دردهای لگنی شدید
• تکرر ادرار
• خونریزی های داخلی که به دنبال آن احساس ضعف و بی حالی به وجود می آید.
• احساس درد در پهلو و کلیه

بیشتر بخوانید: درمان کیست تخمدان

تفاوت کیست تخمدان ساده و پیچیده

کیست تخمدان ساده معمولاً پر از مایع شفاف است و ساختار یکنواختی دارد، در حالی که کیست تخمدان پیچیده دارای دیواره‌های ضخیم، بخش‌های جامد یا محتویات غیرشفاف است. کیست‌های ساده اغلب بی‌خطر بوده و بدون درمان خاص برطرف می‌شوند، اما کیست‌های پیچیده به بررسی‌های دقیق‌تر و در برخی موارد درمان یا جراحی نیاز دارند. توجه داشته باشید که کیست‌های پیچیده ممکن است خطرات بیشتری مانند درد شدید یا احتمال سرطانی بودن را به همراه داشته باشند پس لازم است تا حتما جدی گرفته شوند.

کیست تخمدان در دوران بارداری

کیست تخمدان در دوران بارداری معمولاً نگران‌کننده نیست و اغلب بی‌خطر است. بسیاری از این کیست‌ها، به‌ویژه کیست‌های عملکردی مانند کیست جسم زرد، به طور طبیعی در سه‌ماهه اول بارداری تشکیل شده و در ادامه خودبه‌خود از بین می‌روند. با این حال، در موارد نادر، کیست‌های بزرگ یا پیچ‌خورده می‌توانند مشکلاتی مانند درد شدید، خونریزی یا حتی تهدیدی برای بارداری ایجاد کنند.

برای تشیخص کیست‌های تخمدانی در دوران بارداری با استفاده سونوگرافی انجام می‌شوند. پیگیری منظم و معاینات دوره‌ای در دوران بارداری به تشخیص به‌موقع و مدیریت صحیح کیست تخمدان کمک می‌کند و از بروز عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری می‌کند.

در نهایت….

کیست تخمدان یک عارضه شایع در میان زنان است که در بیشتر موارد بی‌خطر بوده و بدون نیاز به درمان خاص برطرف می‌شود. با این حال، در صورت بروز علائمی مانند درد شدید، نامنظمی قاعدگی یا رشد غیرطبیعی کیست، مراجعه به پزشک ضروری است. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر مانند ناباروری یا پیچ‌خوردگی تخمدان جلوگیری کند. آگاهی از انواع کیست‌ها و اهمیت پیگیری منظم نقشی کلیدی در حفظ سلامت باروری زنان ایفا می‌کند.