تنبلی تخمدان

یکی از علل مهم تنبلی تخمدان، کاهش هورمون استروژن یا پروژسترون در خانم‌ها می‌باشد که می تواند منجر به ناباروری شود. داروهای هورمونی یکی از روش‌های درمانی هستند که به وسیله‌ی افزایش تخمک گذاری به زنان کمک می‌کنند. اما بسیاری از محرک‌های طبیعی وجود دارند که می توانند عمل هورمون‌ها را تنظیم کنند و تخمک‌گذاری زنان و در نتیجه احتمال باروری را افزایش دهند. تنبلی تخمدان بیشتر در خانم‌های کمتر از 40 سال اتفاق می‌افتد.

علت تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان که به آن سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS نیز گفته می‌شود یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در سنین باروری است. این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:

عدم تعادل هورمونی

افزایش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) در بدن زنان می‌تواند باعث ایجاد تخمک‌گذاری نامنظم یا متوقف شدن آن شود. این عدم تعادل هورمونی عامل اصلی تنبلی تخمدان است.

مقاومت به انسولین

در بسیاری از زنان مبتلا به PCOS، بدن به انسولین پاسخ مناسبی نمی‌دهد، که باعث افزایش سطح انسولین در خون می‌شود. این وضعیت منجر به تولید بیش از حد آندروژن‌ها توسط تخمدان‌ها شود و به اختلالات تخمک‌گذاری منجر شود.

عوامل ژنتیکی

تنبلی تخمدان زمینه ژنتیکی داشته و در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، بیشتر دیده شود.

التهاب خفیف

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که زنان مبتلا به تنبلی تخمدان درجاتی از التهاب خفیف را هم دارند که می‌تواند تولید آندروژن‌ها را افزایش دهد.

چاقی

اضافه وزن یا چاقی می‌تواند به تشدید علائم تنبلی تخمدان کمک کند، زیرا چربی اضافی بدن می‌تواند باعث افزایش تولید هورمون‌های مردانه شود.

نکته: گفته می شود که اکثر زنان مبتلا به PCOS تعدادی از کیست های کوچک یا کیسه های پر از مایع را در تخمدان های خود رشد می دهند. کیست ها مضر نیستند، اما می توانند منجر به عدم تعادل در سطوح هورمون ها شوند. شایع ترین علتی که تنبلی تخمدان به همراه دارد در این است که در پروسه‌ی ناباروری تاثیر گذاشته و در نتیجه تخمک گذاری رخ نخواهد داد.

بشتر بخوانید: ناباروری در زنان

علائم تنبلی تخمدان

علائم تنبلی تخمدان از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برخی از شایع‌ترین علائم آن عبارتند از:

• یکی از شایع‌ترین علائم، عدم نظم در دوره‌های قاعدگی است. این می‌تواند به صورت فاصله طولانی بین دوره‌ها (بیش از 35 روز)، قاعدگی‌های کم تعداد یا حتی عدم وقوع قاعدگی برای مدت طولانی (آمنوره) باشد.
• افزایش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) می‌تواند باعث رشد موهای زائد در صورت، سینه، شکم و پشت شود.
• زنان مبتلا به PCOS ممکن است دچار آکنه شدید شوند که معمولاً در مناطق چرب‌تر بدن مانند صورت، کمر و قفسه سینه دیده می‌شود.
• ریزش مو از ناحیه جلوی سر (آلوپسی) نیز به دلیل افزایش آندروژن‌ها رخ می‌دهد. این ریزش مو می‌تواند شبیه به طاسی الگوی مردانه باشد.
• بسیاری از زنان مبتلا به PCOS مشکل افزایش وزن دارند، به خصوص افزایش چربی در ناحیه شکم.
• برخی از زنان مبتلا به PCOS دچار تیره شدن پوست در نواحی چین‌ها و شیارها (مثل گردن، زیر بغل و کشاله ران) می‌شوند.
• به دلیل اختلال در تخمک‌گذاری، بسیاری از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان ممکن است در باردار شدن مشکل داشته باشند.
• PCOS می‌تواند باعث مشکلاتی مانند آپنه خواب یا خروپف شدید شود.
• زنان مبتلا به تنبلی تخمدان ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2، بیماری قلبی، فشار خون بالا و چربی خون بالا باشند.

تشخیص تنبلی تخمدان

اگر سن بیمار کمتر از 40 سال و چرخه قاعدگی 3 ماه یا بیشتر قطع شده باشد، توصیه می‌شود برای انجام پاره ای از آزمایشات حتی اگر به منظور حاملگی نباشد، به متخصص زنان مراجعه نماید. تنبلی تخمدان در خانم ها باعث شده تا بیشتر در معرض پوکی استخوان و بیماری های قلبی در جوانی قرار گیرند از همین رو تشخیص به موقع از اهمیت بالایی برخوردار است.

• ارزیابی و اندازه گیری هورمون ها که تا حد قابل توجهی تنبلی تخمدان را نشان می‌دهد.
• تجزیه و تحلیل کروموزوم‌ها برای اطمینان از اینکه هیچ نقص ژنتیکی وجود ندارد.
• تشخیص از طریق بررسی آنتی‌بادی‌ها در بدن بیمار نیز صورت می‌گیرد.
• برخی جهش های ژنتیکی مرتبط با تنبلی تخمدان ها، نیز در تشخیص این عارضه کمک بسیاری می کند.

درمان تنبلی تخمدان

درمان خاصی برای این عارضه وجود ندارد اما برخی از توصیه های جراح و متخصص زنان را باید رعایت کرد تا در پروسه ی بارداری خللی ایجاد نشود. برخی اقدامات برای درمان تنبلی تخمدان عبارتند از:

• مصرف قرص های کنترل قند خون: این داروها می توانند به تنظیم هورمون ها و قاعدگی کمک کنند.
• داروهای دیابتی: در صورت لزوم، آن ها به دیابت کمک می کنند.
• داروهای باروری: اگر بارداری مورد نظر باشد، این شامل استفاده از کلومیفن (Clomid)، ترکیب کلومیفن و متفورمین یا گنادوتروپین های تزریقی مانند هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و داروهای هورمون لووتیونی (LH) می باشد. در شرایط خاص، ممکن است لتروزول (Femara) نیزتوصیه شود.

در نهایت….

تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی پیچیده است که علل مختلفی برای آن شناخته شده است. این اختلال عمدتاً به دلیل عدم تعادل هورمون‌های جنسی رخ می‌دهد که باعث افزایش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) در بدن زنان می‌شود. عواملی مانند مقاومت به انسولین، ژنتیک، التهاب خفیف و چاقی می‌توانند به ایجاد یا تشدید این بیماری کمک کنند.به طور کلی، علت دقیق تنبلی تخمدان هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد.