هماتوم در بارداری یکی از شرایطی است که می‌تواند باعث نگرانی مادران شود، زیرا با تجمع خون در اطراف جفت یا دیواره رحم همراه است. این وضعیت معمولاً در اثر خونریزی زیر جفت یا بین غشاهای حاملگی ایجاد می‌شود و در صورت عدم تشخیص و مراقبت به‌موقع، ممکن است بر سلامت جنین تأثیر بگذارد. آگاهی از علائم و پیگیری پزشکی دقیق، نقش مهمی در کنترل این عارضه دارد تا مادر بتواند دوران بارداری خود را با اطمینان و آرامش بیشتری ادامه دهد.
هماتوم در بارداری چه علائمی را به همراه دارد؟
هماتوم در بارداری زمانی رخ می‌دهد که خون بین جفت و دیواره رحم تجمع پیدا کند و بسته به اندازه و محل آن، ممکن است علائم متفاوتی ایجاد شود. شناسایی زودهنگام این نشانه‌ها به مادر کمک می‌کند تا با مراجعه سریع به پزشک، از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
- خونریزی واژینال با شدت‌های متفاوت در طول بارداری
- احساس درد یا گرفتگی در ناحیه پایین شکم یا کمر
- لکه‌بینی‌های مکرر بدون دلیل مشخص
- احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن
- کاهش یا تغییر در حرکات جنین در مراحل پیشرفته بارداری
- خستگی یا ضعف غیرمعمول همراه با علائم خونریزی داخلی
مهم‌ترین دلایل هماتوم در دوران بارداری
هماتوم در دوران بارداری معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که یکی از رگ‌های خونی بین جفت و رحم دچار پارگی شود. این پارگی می‌تواند در اثر عوامل مختلفی اتفاق بیفتد و در صورت عدم توجه، به مشکلاتی مانند خونریزی یا تهدید سلامت جنین منجر شود. در ادامه به مهم‌ترین دلایل بروز هماتوم در بارداری اشاره شده است.
جدا شدن جزئی جفت از دیواره رحم
یکی از دلایل شایع هماتوم، جدا شدن بخشی از جفت از دیواره رحم است. این اتفاق باعث می‌شود خون بین جفت و رحم تجمع پیدا کند. عواملی مانند فشار خون بالا، مصرف دخانیات یا ضربه به شکم می‌تواند خطر این وضعیت را افزایش دهد.
فعالیت شدید بدنی یا ضربه به شکم
حرکات سنگین، ورزش‌های ناصحیح یا حتی زمین خوردن در دوران بارداری ممکن است به دیواره رحم یا عروق خونی آسیب برساند. در نتیجه، خون در فضای بین بافتی جمع شده و منجر به تشکیل هماتوم می‌شود.
مشکلات انعقادی خون
در برخی از زنان، اختلالات مربوط به انعقاد خون یا مصرف داروهای ضدانعقاد می‌تواند احتمال خونریزی داخلی را افزایش دهد. این وضعیت موجب می‌شود حتی آسیب‌های جزئی نیز به تجمع خون و ایجاد هماتوم منجر شوند.
کاشت نامنظم جفت در دیواره رحم
اگر جفت در محلی از رحم کاشته شود که جریان خون کافی ندارد، احتمال آسیب به رگ‌ها و نشت خون افزایش پیدا می‌کند. این عامل معمولاً در مراحل ابتدایی بارداری رخ می‌دهد و یکی از علل هماتوم ساب‌کوریونیک است.
افزایش فشار داخل شکمی
افزایش ناگهانی فشار داخل شکم در اثر سرفه‌های شدید، استفراغ مکرر یا یبوست می‌تواند به رگ‌های ظریف رحم آسیب بزند. در نتیجه، پارگی‌های کوچک در عروق خونی رخ داده و زمینه‌ساز ایجاد هماتوم می‌شود.
هماتوم در بارداری
هماتوم در بارداری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص هماتوم در بارداری معمولاً زمانی انجام می‌شود که مادر دچار علائمی مانند خونریزی، لکه‌بینی یا درد زیر شکم شود. در این شرایط پزشک با بررسی وضعیت مادر و انجام آزمایش‌های تصویربرداری، وجود و نوع هماتوم را مشخص می‌کند. تشخیص به‌موقع نقش مهمی در پیشگیری از عوارض و حفظ سلامت جنین دارد.
سونوگرافی
اصلی‌ترین و دقیق‌ترین روش برای تشخیص هماتوم در بارداری، سونوگرافی است. در این بررسی پزشک می‌تواند محل، اندازه و نوع هماتوم را مشاهده کرده و شدت آن را ارزیابی کند. سونوگرافی معمولاً بدون خطر است و در هر مرحله از بارداری قابل انجام است.
بررسی علائم بالینی
پزشک با توجه به علائمی مانند درد شکم، لکه‌بینی یا کاهش حرکات جنین، احتمال وجود هماتوم را مطرح می‌کند. در برخی موارد ممکن است نیاز به بررسی‌های بیشتر برای اطمینان از تشخیص باشد.
آزمایش خون
در صورت خونریزی داخلی یا ظاهری، انجام آزمایش خون برای ارزیابی میزان هموگلوبین و عملکرد انعقادی بدن اهمیت دارد. این بررسی‌ها به پزشک کمک می‌کند تا شدت خونریزی و نیاز به درمان دارویی یا بستری را مشخص کند.
پیگیری‌های مکرر
در مواردی که هماتوم کوچک و بدون علائم شدید باشد، پزشک معمولاً با سونوگرافی‌های دوره‌ای وضعیت آن را پیگیری می‌کند تا از روند بهبود یا عدم افزایش حجم خون تجمع یافته اطمینان حاصل شود.
درمان هماتوم در دوران بارداری
هماتوم در دوران بارداری معمولا باعث نگرانی مادران می‌شود اما در بیشتر موارد با مراقبت و درمان مناسب می‌توان از بروز عوارض جلوگیری کرد. نوع درمان بستگی به اندازه، محل و شدت هماتوم دارد و ممکن است از اقدامات ساده تا درمان‌های تخصصی متفاوت باشد.
- استراحت کافی و کاهش فعالیت‌های سنگین برای جلوگیری از بزرگ‌تر شدن هماتوم
- مصرف مایعات و تغذیه مناسب جهت حفظ سلامت بدن و بهبود روند جذب هماتوم
- پرهیز از رابطه جنسی تا زمان جذب کامل هماتوم یا بر اساس نظر پزشک
- پیگیری منظم از طریق سونوگرافی برای بررسی روند بهبود و وضعیت جنین
- استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک مانند پروژسترون در صورت نیاز
- مراجعه فوری به پزشک در صورت مشاهده خونریزی شدید یا درد شکمی
سوالات متداول هماتوم در بارداری
بسیاری از هماتوم‌های کوچک با مراقبت مناسب و استراحت به مرور جذب می‌شوند ولی بررسی منظم ضروری است
هماتوم‌های کوچک معمولا مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند اما هماتوم‌های بزرگ یا در موقعیت خاص ممکن است سلامت جنین را تهدید کنند
در صورتی که هماتوم بزرگ یا در محل بحرانی باشد ممکن است جریان خون رسانی به جنین مختل شود اما در اکثر موارد اثر قابل توجهی ندارد.
در نهایت…
هماتوم در بارداری شرایطی است که نیاز به تشخیص و پیگیری دقیق دارد تا از بروز عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری شود. با شناسایی به موقع علائم، رعایت استراحت، پیگیری سونوگرافی و درمان‌های پزشکی می‌توان روند بهبود را تسریع کرد. آگاهی از دلایل، انواع و روش‌های پیشگیری، نقش مهمی در مدیریت این عارضه دارد و مادران را قادر می‌سازد بارداری ایمن‌تری تجربه کنند.