سن یائسگی
یائسگی به معنی قطع دائمی قاعدگی ها است، به طور میانگین در 51 سالگی رخ می دهد. علی رغم افزایش شدید (امید زندگی) زنان، سن یائسگی به طور چشمگیر ثابت باقی مانده است. سن هنگام یائسگی، ظاهرا به صورت ژنتیکی تعیین می شود و تحت تاثیر نژاد، وضعیت اجتماعی – اقتصادی، سن هنگام منارک و یا تعداد تخمک گذاری های قبلی قرار نمی گیرد. عواملی که برای تخمدان توکسیک هستند، اغلب سن یائسگی را جلوتر می اندازند؛ زنان سیگاری و همچنین زنانی که در معرض شیمی درمانی یا پرتو تابی لگن قرار گرفته اند، اغلب دچار یائسگی زودرس تر می شوند. همچنین ، زنانی که تحت جراحی تخمدان قرار گرفته و یا هیسترکتومی شده اند (علی رغم حفظ تخمدان ها) ممکن است دچار یائسگی زودرس شوند. نارسایی زودرس تخمدان که به صورت یائسگی قبل از 40 سالگی تعریف می شود، تقریبا در 1 درصد زنان رخ می دهد. این اختلال ممکن است به صورت ایدیوپاتیک و یا در ارتباط با تماس با مواد توکسیک، اختلالات کروموزومی یا اختلالات خود ایمنی رخ بدهد.
اگر چه یائسگی با تغییراتی در هورمون های هیپوتالاموسی و هیپوفیزی که سیکل قاعدگی را تنظیم می کنند همراه است، یائسگی رویدادی مرکزی محسوب نمی شود، بلکه در واقع به منزله ای نارسایی اولیه ای تخمدان است. محور تخمدان-هیپوتالاموس – هیپوفیز، در طی دوره ای گذر از یائسگی دستخوش تغییر نمی شود. بنابراین میزان FSH در پاسخ به نارسایی تخمدان و در غیاب فیدبک منفی صادر شده از تخمدان افزایش می یابد. آترزی فولیکول ها، به ویژه در برخی از سلول ها منجر به کاهش تولید استروژن و در نتیجه سبب افزایش میزان FSH می شود که از نشانه های اصلی یائسگی است. فولیکول های کوچک تخمدان، هورمون آنتی مولرین با کاهش ذخایر تخمدانی کاهش پیدا می کند.
حتی بعد از دوره ای گذر از یائسگی نیز به علت پابرجا ماندن جزء استرمایی تخمدان، تولید آندروژن در تخمدان ادامه می یابد. غلظت آندروژن در زنان یائسه کمتر از زنان سنین باروری است. چنین به نظر می رسد که این یافته بیشتر از این که با خود یائسگی در ارتباط باشد، با افزایش سن و کاهش عملکرد تخمدان و غدد فوق کلیه که به مرور زمان رخ می دهد ارتباط دارد. در زنان یائسه همچنان میزان اندکی از استروژن های در گردش یافت می شود که عمدتا در اثر آروماتیزاسیون محیطی آندروژن های تخمدان و فوق کلیه حاصل می گردد. بافت چربی، یکی از محل های اصلی آروماتیزاسیون است و در نتیجه، چاقی بسیاری از عواقب یائسگی را تحت تاثیر قرار می دهد. آخرین سال های دوران باروری، با قاعدگی های منظم همراه با افزایش میزان FSH مشخص می شوند.
برخی از خدمات دکتر لیلا سلطانی متخصص زنان
با تشکر مدیریت سایت