به رشد سلول های داخل دیواره رحم پولیپ های رحم گفته می شود که باعث ایجاد حفره در داخل آن خواهد شد. چنانچه این سلول های رحم پاره شود (اندومتریوم) منجر به تشکیل پولیپ های بیشتری می شود. این پولیپ ها معمولا غیرقابل تشخیص (خوش خیم) هستند، گرچه بعضی از آن ها احتمال دارد سرطانی هم باشند که در اندازه های چند میلی متری وجود دارند. آن ها به وسیله یک پایه بزرگ یا یک ساقه نازک به دیوار رحم می پیوندند. یک بیمار احتمال دارد که یک یا چند پولیپ رحمی داشته باشد. پولیپ های رحم بیشتر در زنان یائسه اتفاق می افتند، اگرچه زنان جوان نیز نیز به این عارضه مبتلا می شوند.
پولیپ رحم چیست
پولیپ رحم تودههای غیرسرطانی (خوشخیم) هستند که در دیواره داخلی رحم (آندومتر) تشکیل میشوند. این پولیپها از بافتهای آندومتر رشد میکنند و به داخل حفره رحم پیشرفت میکنند. پولیپهای رحمی می تواند کوچک یا بزرگ و حتی در برخی موارد به صورت یک یا چند توده ظاهر شوند.
علائم پولیپ رحم
علائم و نشانه های پولیپ رحم عبارتند از:
- خونریزی های غیر طبیعی رحم و واژن ( داشتن دوره های مکرر و غیر قابل پیش بینی)
- دوره های قاعدگی شدید
- ناباروری
- خونریزی واژینال پس از یائسگی
علائم پولیپ سرطانی رحم
علائم پولیپ سرطانی رحم شامل خونریزی غیرطبیعی، بهویژه بین دورههای قاعدگی یا پس از یائسگی است. همچنین، خونریزی پس از نزدیکی، درد مداوم در ناحیه لگن، ترشحات غیرطبیعی واژن (خصوصاً ترشحات بدبو یا خونی) و مشکلات ناباروری یا سقط مکرر از دیگر علائم میباشند. این علائم باید جدی گرفته شوند و در صورت مشاهده هر کدام، مراجعه به پزشک ضروری است، زیرا می تواند نشانهای از سرطان رحم باشد.
علل پولیپ رحم
علل دقیق ایجاد پولیپهای رحمی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما چندین عامل میتوانند در تشکیل این تودهها نقش داشته باشند. برخی از علل و عوامل مؤثر شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از داروهای هورمونی: استفاده از داروهایی که سطح استروژن را افزایش میدهند، مانند تاموکسیفن (که برای درمان سرطان پستان استفاده میشود)، ممکن است خطر پولیپهای رحمی را افزایش دهند.
- تغییرات هورمونی: هورمون استروژن نقش کلیدی در ضخیم شدن دیواره رحم دارد و میتواند به تشکیل پولیپها کمک کند. هر ماه، سطح استروژن در طول چرخه قاعدگی تغییر میکند و این تغییرات میتوانند باعث رشد بیش از حد بافت آندومتر شوند که منجر به ایجاد پولیپ میشود.
- التهاب مزمن رحم: یا آندومتر میتواند یکی از علل بالقوه پولیپهای رحمی باشد.
- عوامل ژنتیکی: در برخی موارد، وجود سابقه خانوادگی پولیپهای رحمی یا سایر مشکلات مرتبط با رحم ممکن است فرد را مستعدتر به این مشکل کند.
- سن و یائسگی: احتمال بروز پولیپهای رحمی با افزایش سن، بهویژه در زنان نزدیک به سن یائسگی یا در دوران یائسگی افزایش مییابد. زنانی که در سنین 40 تا 50 سالگی هستند بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
- بیماریهای هورمونی و متابولیکی: برخی از بیماریهای مرتبط با تعادل هورمونی، مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) یا مشکلات تیروئیدی میتوانند خطر بروز پولیپهای رحمی را افزایش دهند.
تشخیص پولیپ رحم
تشخیص پولیپهای رحمی معمولاً با استفاده از روشهای زیر انجام میشود:
سونوگرافی ترانس واژینال
این روش یکی از اولین مراحل تشخیصی است. در این سونوگرافی، یک پروب کوچک به داخل واژن وارد میشود تا تصاویری از رحم و ساختارهای داخلی آن ارائه دهد. این تصاویر میتوانند وجود پولیپها را نشان دهند.
هیستروسونوگرافی
در این روش، مقدار کمی مایع سالین به داخل رحم تزریق میشود تا دیوارههای رحم بهتر دیده شوند. این کار کمک میکند تا پولیپها دقیقتر شناسایی شوند.
هیستروسکوپی
در هیستروسکوپی، پزشک از یک ابزار نازک و دارای دوربین به نام هیستروسکوپ برای مشاهده مستقیم داخل رحم استفاده میکند. این ابزار از طریق واژن و دهانه رحم وارد شده و به پزشک اجازه میدهد تا پولیپها را ببیند و در صورت نیاز آنها را بردارد.
بیوپسی آندومتر
در بعضی موارد، پزشک تصمیم میگیرد که بخشی از بافت آندومتر را بردارد تا آن را تحت میکروسکوپ بررسی کند. این کار معمولاً برای تشخیص سرطان یا سایر مشکلات رحم نیز انجام میشود.
اندازه طبیعی پولیپ رحم
اندازه پولیپهای رحمی میتواند متفاوت باشد، اما معمولاً اندازه آنها از چند میلیمتر (به اندازه دانه کنجد) تا چند سانتیمتر (به اندازه یک توپ گلف) متغیر است. پولیپهای کوچک معمولاً کمتر از 1 سانتیمتر هستند، در حالی که پولیپهای بزرگتر می تواند 3 یا 4 سانتیمتر حتی بیشتر رشد کنند.
اندازه پولیپها نقش مهمی در انتخاب روش درمان دارد؛ چرا که احتمال دارد پولیپهای کوچک نیاز به درمان نداشته باشند، اما پولیپهای بزرگتر یا آنهایی که باعث علائم میشوند، نیاز به مداخله پزشکی دارند.
بهترین روش های درمان پولیپ های رحمی در زنان
پولیپهای رحمی رشدهای غیرطبیعی در بافت داخلی رحم (اندومتر) هستند که میتوانند باعث مشکلات مختلفی مانند خونریزی غیرعادی، نازایی یا مشکلات دیگر شوند. درمان پولیپهای رحمی به نوع، اندازه، علائم و وضعیت کلی سلامتی بیمار بستگی دارد. روشهای درمان پولیپ رحم شامل موارد زیر است:
✅️ نظارت و پیگیری
در برخی موارد، بهویژه اگر پولیپها کوچک باشند و علائمی ایجاد نکنند، پزشک ممکن است تنها توصیه به پیگیری منظم و نظارت بر رشد پولیپها داشته باشد.
✅️ دارودرمانی
برخی داروهای هورمونی، مانند پروژستینها یا داروهای محرک تخمدانها (GnRH آگونیستها) میتوانند به کاهش اندازه پولیپها کمک کنند. اما معمولاً این روش درمانی موقتی است و پولیپها ممکن است بعد از قطع دارو دوباره رشد کنند.
✅️ هیستروسکوپی
این روش بهعنوان یکی از روشهای متداول برای برداشتن پولیپها استفاده میشود. در این روش، یک ابزار کوچک با دوربین از طریق واژن و دهانه رحم به رحم وارد میشود و پزشک میتواند پولیپها را مشاهده و آنها را بهطور مستقیم بردارد.
✅️ کورتاژ رحمی (D&C)
در این روش، با استفاده از ابزاری به نام کورت، لایه داخلی رحم و پولیپها برداشته میشوند. گاهی این روش به همراه هیستروسکوپی انجام میشود.
✅️ هیسترکتومی
در موارد شدید و در صورتی که پولیپها مکرراً بازگردند یا خطر ابتلا به سرطان وجود داشته باشد، پزشک ممکن است برداشتن کامل رحم (هیسترکتومی) را توصیه کند.
عوامل خطرزا در پولیپ رحم
- نوسانات استروژن میتواند تأثیر مهمی در ایجاد پولیپهای رحم داشته باشد. سطح بالای استروژن، بهویژه در دوران قبل از یائسگی، خطر بروز این بیماری را افزایش میدهد.
- افزایش وزن و چاقی با سطح بالای استروژن مرتبط است و میتواند خطر ایجاد پولیپهای رحم را افزایش دهد.
- برخی تحقیقات نشان میدهند که فشار خون بالا میتواند با افزایش احتمال بروز پولیپهای رحم مرتبط باشد.
- خانم هایی که از داروی تاموکسیفن (که برای درمان سرطان پستان استفاده میشود) استفاده میکننددر معرض خطر بیشتری برای بروز پولیپهای رحم باشند.
- وجود پولیپ رحم یا بیماریهای مشابه در اعضای خانواده میتواند خطر بروز این بیماری را در فرد افزایش دهد.
- برخی از اختلالات ژنتیکی نادر، مانند سندرم لینچ یا سندرم کواردن با افزایش خطر پولیپهای رحم همراه است.
- دیابت و مشکلات متابولیکی احتمال بروز این عارضه را افزایش میدهند.
سوالات متداول پولیپ رحم
در صورتی که یک خانم دچار درد زیر شکم و خونریزی های نامنظم قاعدگی باشد باید حتما به یک متخصص زنان و زایمان حاذق مراجعه نماید و علت را بررسی کند تا در صورت تایید پولیپ رحم حتما درمان را آغاز نماید.
بیشتر پولیپهای رحمی خوشخیم هستند، اما در برخی موارد نادر ممکن است به سرطان تبدیل شوند از همین رو نیاز به بررسی و معاینه پزشک دارد.
بله، در برخی موارد پولیپهای رحمی میتوانند مانع از لانهگزینی تخمک بارور شده شوند و مشکلات باروری ایجاد کنند.
بله، در برخی موارد پولیپها میتوانند دوباره رشد کنند، بنابراین نظارت منظم پس از درمان اهمیت دارد.
در نهایت…
پولیپ رحم تودههای غیرسرطانی هستند که از دیواره داخلی رحم (آندومتر) رشد میکنند. این تودهها میتوانند در اندازههای مختلف ظاهر شوند. پویلپ می تواند بدون علامت یا خونریزی غیرطبیعی، درد لگنی و مشکلات باروری همراه باشد. در بیشتر موارد، پولیپهای رحمی خوشخیم هستند، اما در برخی موارد نادر میتوانند به سرطان تبدیل شوند. تشخیص پولیپها از طریق سونوگرافی یا هیستروسکوپی انجام میشود برای درمان هم به طور معمول برداشتن پولیپ یا دارودرمانی انجام خواهد شد.