زایمان زودرس و دلایل آن

زایمان زودرس یکی از نگرانی‌های مهم دوران بارداری است که به تولد نوزاد قبل از هفته ۳۷ بارداری گفته می‌شود. این وضعیت می‌تواند سلامت نوزاد را به خطر بیندازد و باعث مشکلات تنفسی، عصبی و رشد ناکامل شود. شناسایی علل، عوامل خطر و راه‌های پیشگیری از زایمان زودرس، نقش مهمی در کاهش عوارض آن دارد. در ادامه مقاله اطلاعات کامل‌تری را در این رابطه در اختیار شما قرار می‌دهیم.

علائم زایمان زودرس

زایمان زودرس، علائمی شامل موارد زیر داشته که می‌توانید با در نظر داشتن آن‌ها، متوجه زایمان زود هنگام خود شده و در زمان مناسبی به بهترین متخصص زنان در غرب تهران مراجعه کنید، این علائم به شرح زیر است:

• ترشحات غیر طبیعی واژن
• خونریزی واژینال
• انقباض و یا گرفتگی در عضلات کمر
• احساس درد و فشار مداوم در ناحیه لگن
• پاره شدن کیسه آب

 زایمان زودرس در اثر چه عواملی رخ می دهد؟

عوامل و دلایلی وجود دارد که احتمال بروز زایمان زودرس را افزایش خواهند داد که از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

• ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت و یا عفونت
• مصرف الکل، سیگار و یا مواد مخدر
• حاملگی‌های چند قلویی
• فشارخون بالا در بارداری (پره اکلامپسی)
• بروز بیماری‌ها و اختلالاتی در رحم و دهانه رحم
• فاصله زمانی کمتر از 18 ماه بین دو بارداری
• خونریزی واژینال و یا عفونت های دوران بارداری

زایمان زودرس در چه افرادی بیشتر اتفاق می‌افتد؟

افرادی که یک و یا چند ویژگی گفته شده در زیر را دارند، بیشتر از سایر افراد در معرض زایمان زودرس بوده و لازم است تا با در میان گذاشتن این ویژگی‌ها و دیگر سوابق پزشکی قبلی خود با بهترین متخصص زنان تحت درمان و یا مراقبت‌های خاص مربوطه قرار بگیرند:

• افراد سیگاری
• افراد باردار زیر 20 سال و یا بالای 40 سال
• وجود سابقه زایمان زودرس در اعضای خانواده
• کم بودن وزن قبل از باردار شدن

راه های تشخیص زایمان زودرس

یکی از روش‌های اصلی، بررسی علائم بالینی مانند انقباضات منظم رحم، درد شکم، فشار در ناحیه لگن و افزایش یا تغییر در ترشحات واژینال است. در کنار آن، معاینه دهانه رحم توسط پزشک برای ارزیابی باز شدن یا نازک شدن دهانه رحم انجام می‌شود.

سونوگرافی ترانس واژینال نیز یکی از ابزارهای دقیق برای اندازه‌گیری طول دهانه رحم است؛ دهانه رحم کوتاه (کمتر از ۲۵ میلی‌متر) نشان‌دهنده خطر بالای زایمان زودرس است همچنین آزمایش فیبرونکتین جنینی (fFN) نیز می‌تواند به شناسایی احتمال زایمان زودرس کمک کند؛ اگر این ماده در ترشحات واژن در هفته‌های میانی بارداری یافت شود، نشان‌دهنده افزایش خطر است.

علاوه بر تمامی موارد گفته شده مانیتورینگ انقباضات رحمی با استفاده از دستگاه‌های خاص به پزشک کمک می‌کند تا فعالیت غیرطبیعی رحم را تشخیص دهد توجه داشته باشید که تشخیص زودهنگام زایمان زودرس نقش کلیدی در درمان مؤثر و جلوگیری از عوارض احتمالی دارد.

جلوگیری از زایمان زودرس

برای جلوگیری از زایمان زودرس، رعایت برخی نکات و مراقبت‌های پزشکی بسیار مؤثر است. از مهم‌ترین راهکارها برای پیشگیری از زایمان زودرس به شرح زیر است:

✳️ ویزیت‌های منظم با متخصص زنان باعث می‌شود هرگونه مشکل احتمالی مانند عفونت‌ها، کوتاهی دهانه رحم یا علائم زایمان زودرس به‌موقع شناسایی و درمان شود.

✳️ عفونت‌های واژینال، ادراری یا عفونت‌های داخل رحمی می‌توانند یکی از دلایل زایمان زودرس باشند. درمان سریع و کامل این عفونت‌ها نقش مهمی در پیشگیری دارد.

✳️ در برخی موارد، پزشک داروهایی مانند پروژسترون تجویز می‌کند تا احتمال زایمان زودرس را کاهش دهد، به‌ویژه در خانم‌هایی که سابقه زایمان زودرس دارند.

✳️ استرس زیاد و فعالیت فیزیکی شدید می‌توانند رحم را تحریک کرده و باعث انقباضات زودهنگام خواهد شد. داشتن خواب کافی، آرامش ذهنی و کاهش فشارهای روانی کمک زیادی به پیشگیری می‌کند.

✳️ رژیم غذایی متعادل، سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به رشد بهتر جنین و سلامت مادر کمک کند و از بروز عوارضی مانند فشار خون بارداری یا دیابت بارداری که ممکن است منجر به زایمان زودرس شوند، جلوگیری کن

✳️ سیگار کشیدن، مصرف الکل و مواد مخدر با افزایش احتمال زایمان زودرس همراه هستند. ترک این عادت‌ها پیش از بارداری یا در شروع آن توصیه می‌شود.

✳️ اگر مادر دچار بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت یا کم‌کاری تیروئید باشد، باید آن‌ها را با کمک پزشک کنترل کند تا از ایجاد عوارضی که منجر به زایمان زودرس خواهد شد جلوگیری نماید.

✳️ در شرایطی که دهانه رحم کوتاه باشد یا سابقه زایمان زودرس وجود داشته باشد، پزشک توصیه می‌کند تا روابط جنسی محدود یا حتی قطع شود.

عوارض زایمان زودرس

زایمان زودرس می‌تواند عوارض متعددی برای نوزاد و گاهی برای مادر به‌همراه داشته باشد. نوزادانی که پیش از هفته ۳۷ بارداری به دنیا می‌آیند، فرصت رشد و تکامل کامل را ندارند و ممکن است دچار مشکلات مختلفی در بدو تولد یا در آینده شوند. عوارض شایع زایمان زودرس به شرح زیر است:

• اگر ریه‌های نوزاد نارس به‌طور کامل رشد نکرده باشند می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند دیسترس تنفسی شود که در این شرایط نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی خواهد بود.
• یکی از شایع‌ترین مشکلات قلبی در نوزادان نارس باز ماندن مجرای شریانی (PDA) است که می‌تواند باعث اختلال در گردش خون شود.
• نوزادان نارس بیشتر در معرض خونریزی در بطن‌های مغزی هستند که در موارد شدید می‌تواند بر رشد عصبی تأثیر بگذارد.
• نوزادان نارس دچار التهاب یا عفونت‌های گوارشی مانند نکروز انتروکولیت شوند که یک بیماری خطرناک در روده است.
• زایمان زودرس می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی عروق شبکیه چشم (رتینوپاتی نوزادان نارس) شود که در صورت پیشرفت، باعث کاهش بینایی یا نابینایی خواهد شد.
• نوزادان نارس نسبت به هم‌سالان خود رشد جسمی یا ذهنی کندتری داشته باشند و نیاز به مراقبت‌های ویژه و توانبخشی داشته باشند.
• نوزادان زودرس بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌ها هستند، زیرا سیستم ایمنی آن‌ها هنوز به‌طور کامل رشد نکرده است.

سوالات متداول زایمان زودرس

در نهایت…

زایمان زودرس از مهم‌ترین چالش‌های دوران بارداری است که می‌تواند سلامت نوزاد و مادر را تحت تأثیر قرار دهد. با شناسایی عوامل خطر، مراقبت‌های پزشکی منظم و رعایت توصیه‌های متخصص، می‌توان احتمال آن را کاهش داد. آگاهی و پیشگیری، کلید اصلی در مدیریت این وضعیت و تجربه یک بارداری سالم و ایمن است.